De reglementering inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk hecht bijzondere aandacht aan informatie en vorming van de werknemers.
De werkgever moet ervoor zorgen dat iedere werknemer een voldoende en aangepaste vorming ontvangt die speciaal gericht is op zijn werkpost of functie. Bij die vorming staan de risico’s verbonden aan het uit te voeren werk met de bijhorende preventiemaatregelen centraal.
Hierbij neemt het gebruik van arbeidsmiddelen een heel belangrijke plaats in. De werknemers moeten over voldoende informatie en zo nodig over een gebruiksaanwijzing beschikken inzake de gebruikte arbeidsmiddelen. Hieronder vallen alle machines, apparaten, gereedschappen en installaties die de werknemers nodig hebben voor de uitvoering van hun werk.
Volgens het Koninklijk Besluit "Arbeidsmiddelen" moeten er voor elke installatie, machine en gemechaniseerd werktuig schriftelijke instructies bestaan.
Die instructies moeten gegevens bevatten over:
Arbeidsmiddel | alle op de arbeidsplaats gebruikte machines, apparaten, gereedschappen en installaties |
Installatie | een samenhang van machines, toestellen of apparaten die samen één geheel vormen en samen een bepaalde functie hebben vb. transportsysteem doorheen het bedrijf; rolbruggen in het gebouw; vaste takels; geautomatiseerde poorten en hekken |
Machine |
een samenstelling van onderling verbonden onderdelen, waarvan er tenminste één kan bewegen en waarbij het geheel bestemd is voor een bepaalde toepassing
Elke machine is een arbeidsmiddel
maar niet ieder arbeidsmiddel is een machine Alles wat valt onder de MRL (machinerichtlijn) wordt beschouwd als een machine Wat valt niet onder de MRL:
|
Gemechaniseerde werktuigen | alle op de arbeidsplaats voorziene gemechaniseerde gereedschappen, vb. hef- en hijswerktuigen, heftruck, verreiker |
Werktuig | Een werktuig is een stuk gereedschap; het kan om een eenvoudig stuk handgereedschap gaan, maar ook om een ingewikkelde machine, een apparaat of een toestel. Werktuigen dienen om arbeid eenvoudiger en lichter te maken vb. schroevendraaier, tang, kruiwagen, gsm … |
PBM's | Persoonlijke Beschermingsmiddelen vb. veiligheidsbril, veiligheidsschoen, handschoen, oorbescherming … |
CBM's | Collectieve Beschermingsmiddelen vb. signalisatie, verlichting, ventilatie, isolatiemat, sloten, … |
Naast het onontkoombare feit dat het nu eenmaal wettelijk verplicht is om te beschikken over schriftelijke instructies, zijn er verschillende andere redenen waarom het opstellen van instructies belangrijk is.
Instructies zijn onderrichtingen die bepalen hoe moet gehandeld worden. Instructies zijn in feite de op schrift gestelde opleiding. De instructiefiches moeten kunnen dienen als basis voor de vorming van de werknemers. Zij zijn een handig hulpmiddel bij het geven van opleiding. (Nieuwe werknemers hebben meestal meer uitgebreide instructies nodig. Voor meer gedetailleerde informatie kan men gebruik maken van de gebruiksaanwijzing van de leverancier.)
De bedoeling is dat kennis en vaardigheden worden bijgebracht zodat de uitvoering van de taken op een veilige manier kan gebeuren. Bij de analyse van arbeidsongevallen blijkt dat de oorzaak van een arbeidson-geval vaak te wijten is aan het ontbreken van adequate instructies.
Veiligheidsinstructiefiches vermelden de voornaamste risico's verbonden aan het werken met een bepaalde machine, met telkens opgave van de preventiemaatregelen om die risico's uit te schakelen.
De veiligheidsfiches moeten in één oogopslag zo veel mogelijk informatie bieden over het veilig werken met een machine of installatie (vermelding van de belangrijkste risico's en preventie¬maatregelen).
Zij moeten ter beschikking staan van de werknemers in de onmiddellij¬ke nabijheid van de arbeidspost.
Zij moeten motiverend werken en de gebruiker er toe aanzetten de instruc¬ties op te volgen.
Belangrijke items die zeker moeten voorkomen op de veiligheidsinstructiefiches:
Veiligheidsinstructiefiches moeten een weerspiegeling zijn van de risicoanalyse uitge¬voerd bij het gebruik van het arbeidsmiddel. Zo begint u eraan:
De leverancier kan bijkomende informatie geven over de risico's en de veiligheidsaspecten. Een probleem bij oudere machines is dat de handleiding of gebruiksaanwijzing vaak niet meer terug te vinden zijn.
De praktische uitwerking van de veiligheidsinstructiefiches gebeurt best door de ploegbaas of meestergast in overleg met de onderhoudsverantwoordelijke en de preventieadviseur.
Belangrijk bij het opstellen is de betrokkenheid van diegenen die normaal met de installatie of machine werken (kennis van risico's op de werkvloer; grotere motivatie om de instructies te volgen).
De diensten voor preventie en bescherming op het werk kunnen eveneens advies verlenen over het opstellen van instructies, o.a. betreffende het gebruik van arbeidsmiddelen.
Na de opmaak dient u de veiligheidsinstructiefiches voor te leggen aan de preventieadviseur van de interne of externe dienst voor preventie en bescherming op het werk. Voor gezondheidskundige aspecten is dit uw preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Dit nazicht kan gebeuren naar aanleiding van het periodiek be-drijfsbezoek aan uw onderneming. Indien nodig kunnen zij aanvullingen laten aanbrengen. Beiden dienen tenslotte de instructiefiches “voor gezien” te verklaren.
Na het opstellen is het van belang de instructies actueel te houden (opvolging). In volgende gevallen is het noodzakelijk om de instructies aan te passen:
Naast de veiligheidsfiches voor arbeidsmiddelen gebruikt op werven en in werkplaatsen, biedt Nelectra u ook een aantal veiligheidsfiches voor werken aan elektrische installaties, gebaseerd op de vitale 5(7) - de 5 stappen procedure.
Om het veilig werken aan elektrische installaties te waarborgen dient een risicoanalyse uitgevoerd te worden. Werkzaamheden buiten spanning, werken in de nabijheid van spanning en onder spanning en de vitale 5(7) voor inschakelen en uitschakelen moeten worden uitgevoerd volgens art266 van het AREI.
Nelectra kan u helpen bij het opmaken van deze risicoanalyse. Voor meer info contacteer onze adviseur Freddy Steenackers via info@nelectra.be.
Risicoanalyse van de arbeidsmiddelen en van de werkplaats
Naast de symbolische voorstelling is er aandacht voor
Instructies
Nelectra biedt u "voorbeeld" veiligheidsinstructiefiches aan voor de meest voorkomende arbeidsmiddelen in de elektrosector en de bouw.
Er zijn ook algemene veiligheidsinstructies (werkplek, gevaarlijke stoffen, …).
Zo hoeven ze niet steeds herhaald te worden op de veiligheidsinstructiefiche voor elke machine afzonderlijk. Bij elke machine dient u steeds rekening te houden met de veiligheidsinstructiefiche “Algemene veilig-heid”. Beide fiches vormen één geheel.
Deze veiligheidsinstructies zijn slechts een voorbeeld.
U dient ze te personaliseren op basis van uw eigen risicoanalyses en de preventiemaatregelen die daaruit voortvloeien. In de titel bovenaan is het mogelijk om uw eigen bedrijfsgegevens op te nemen.
De veiligheidsinstructiefiches bevatten een beknopte beschrijving van de machine. Deze moeten, om in orde te zijn voor een eventuele controle door de federale overheidsdienst WaSo, verder te worden aangevuld met typenummer, merk en serienummer en foto’s van het eigen gereedschap.
Op elke fiche is ruimte opengelaten om specifieke risico's en bijkomende preventiemaatregelen op te ne-men eigen aan de concrete arbeidspost. Speciale omstandigheden die afwijken van de standaardinstructies en specifieke gevallen dienen opgenomen in dit gedeelte van de fiches. Het is dus noodzakelijk dat u het tweede gedeelte van elke fiche telkens verder aanvult, rekening houdend met de karakteristieken van de machine zoals die bij u gebruikt wordt en opgesteld staat.
Voor het opmaken van nieuwe veiligheidsinstructiefiches kunt u vertrekken van het blanco model dat eveneens is opgenomen.
Lijst van uitgewerkte veiligheidsinstructiefiches
De veiligheidsinstructiefiches werden gegroepeerd in volgende categorieën
Algemene instructiefiches |
|
Controlelijsten - risicoanalyse |
|
Veiligheidsfiches Elektro - werken op werven/werkplaats |
|
Veiligheidsfiches Elektro - werken aan elektrische installaties |
|
Veiligheidsfiches PBM Persoonlijke beschermingsmaatregelen |
|
Veiligheidsfiches CBM Collectieve beschermingsmaatregelen |
|
Veiligheidsfiches VDE gereedschap en uitrusting (keurmerk voor gereedschappen gebruikt bij hoge voltages tot 1000 V) |
|
Veiligheidsfiches voor Intern transport | |
Veiligheidsfiches bouw - aannemer algemeen | |
Veiligheidsfiches bouw - infrastructuur, kabel- leidingleggers | |
Veiligheidsfiches bouw - schilders, decorators | |
Veiligheidsfiches bouw - schrijnwerkers | |
Veiligheidsfiches bouw - stukadoors, vloerleggers | |
Bestelprocedures |
|